डिस्चार्ज मिळालेल्या रुग्णांना औषधोपचाराबाबत अनिश्चितता! औषध पाकिटावर स्पष्ट सूचना देणे बंधनकारक करा

​संदिप सावंत

मुंबई :  शहरातील शासकीय व महानगरपालिका (मनपा) रुग्णालयांमधून डिस्चार्ज (Discharge) घेतलेल्या अनेक रुग्णांना घरी घेऊन जाण्यासाठी देण्यात येणाऱ्या औषधांच्या स्वरूपावरून मोठी अनिश्चितता निर्माण होत आहे. रुग्णाला ५ ते ७ दिवसांच्या गोळ्या मिळत असल्या तरी, औषधांचे मूळ पाकिट कापून ते दिल्याने औषधे दिवसातून किती वेळा, कशा प्रकारे घ्यायची याबद्दल कोणतीही स्पष्ट माहिती मिळत नाही. यामुळे रुग्णांना उपचारात अडथळा येऊन त्यांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे.

​काय आहे नेमकी समस्या?
​रुग्णालयातून घरी जाताना रुग्णाला पुढील उपचारासाठी आवश्यक असणारी ५-७ दिवसांची औषधे दिली जातात. मात्र, अनेकदा फार्मासिस्ट किंवा संबंधित कर्मचारी औषधांचे मूळ पाकिट कापून किंवा प्लास्टिकच्या साध्या पिशवीत गोळ्या भरून देतात. मूळ पाकिटावरील औषधाचे नाव, त्याची मात्रा (Dose) आणि ते घेण्याचे वेळापत्रक (Schedule) यासारखी अत्यावश्यक माहिती कापल्यामुळे किंवा दिली न गेल्यामुळे रुग्णांना ती समजत नाही.
​विशेषतः ग्रामीण भागातून किंवा कमी शिक्षण झालेले रुग्ण, तसेच वयस्कर व्यक्तींना ही समस्या अधिक भेडसावते. ‘सकाळी घ्यायची की संध्याकाळी?’ ‘दिवसातून दोन वेळा म्हणजे कोणत्या वेळी?’ असे प्रश्न त्यांना पडतात, पण विचारण्यासाठी कोणी उपलब्ध नसते. या अनिश्चिततेमुळे रुग्ण एकतर औषध घेणे चुकवतात किंवा चुकीच्या वेळी घेतात, ज्यामुळे त्यांच्या उपचारात थेट अडथळा येतो.

​काय आहे मागणी?
​या गंभीर समस्येवर तातडीने उपाययोजना करण्याची मागणी आता सामाजिक कार्यकर्ते आणि साद प्रतिसाद संस्थेकडून केली जात आहे. त्यांच्या मते, महानगरपालिका रुग्णालयांनी औषध वितरणाची पद्धत त्वरित सुधारणे आवश्यक आहे.

​औषध वितरणाचे निकष असावेत:
​प्रत्येक रुग्णाला औषध वितरीत करताना, औषधाचे नाव (Generic/Brand Name), गोळीची मात्रा (उदा. ५०० मिग्रॅ), आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे ‘दिवसातून किती वेळा आणि कधी’ (उदा. सकाळी नाश्त्यानंतर, रात्री जेवणानंतर) याची स्पष्ट नोंद असलेली एक चिठ्ठी (Label) देणे बंधनकारक करावे. ही चिठ्ठी औषधाच्या पाकिटावर किंवा औषधांसोबत देणे आवश्यक आहे. यामुळे रुग्णाला औषधोपचाराबद्दल कोणतीही शंका राहणार नाही आणि उपचार व्यवस्थित पूर्ण होतील.

​या मागणीवर मनपा प्रशासनाने तातडीने लक्ष देऊन रुग्णांच्या आरोग्याच्या दृष्टीने महत्त्वाचा असणारा हा नियम लागू करावा, अशी अपेक्षा व्यक्त होत आहे. शासकीय नियमांनुसार औषध वितरीत करताना आवश्यक माहिती देणे बंधनकारक असले तरी मनपा रुग्णालयात त्याची अंमलबजावणी होत नसल्याचे चित्र आहे. प्रशासनाने यात सुधारणा न केल्यास रुग्णांच्या आरोग्याचे मोठे नुकसान होण्याची शक्यता आहे